Görkem Barındık
Film ve dizi sever değerli ziyaretçiler geçen hafta yayınlanan Türk ve yabancı film yapımlarında ilkler başlıklı yazımda ilk kısa ve uzun metrajlı film yapımları ile yine ilk renkli ve sesli yapımların neler olduğuna değinmiştik. Gelin, bu hafta da Türk ve yabancı dizi yapımlarındaki ilklere değinelim.
Türkiye’de ilk televizyon yayını ve Türk dizi yapımlarında ilkler
Türkiye’de ilk televizyon yayını İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) tarafından İTÜ TV kanalı üzerinden 9 Temmuz 1952 günü başlatıldı. 1 Mayıs 1964 tarihli TRT Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte ise Türkiye sınırları dâhilinde TRT dışındaki kurumların radyo ve televizyon yayınları yapması yasaklandığından, İTÜ TV 1970 yılında yayınına son verdi ve vericileri de 1971 yılında TRT’ye devredildi.
Kaynanalar: İlk televizyon dizisi yapımı
Türkiye’de durum komedisinin ilk örneklerinden biri olarak kabul edilen Kaynanalar, 1974-2004 yılları arasında TRT ekranlarında yayınlandı. Anadolu’dan Ankara’ya göç eden Nuri Kantar ve ailesinin büyükşehrin kurallarına ayak uydururken kendi geleneklerinden uzak kalmama çabasını anlatan dizi ve Türk televizyonlarında 950 bölüm sayısıyla en uzun süre yayı rekorunu kırmıştır.
Dizinin yönetmenliğini Tekin Akmansoy ve Arzu Akmansoy ikilisi üstlenirken başroller arasında yine Tekin Akmansoy ve Leman Çıdamlı, Defne Yalnız, Sevda Aydan, Ege Aydan, Sermin Hürmeriç, Sezai Aydın gibi isimler var.
Sıfır Bir – Bir Zamanlar Adana’da: İlk YouTube dizisi yapımı
2016’da ilk kez YouTube platformu üzerinden yayın yapmaya başlayan Sıfır Bir – Bir Zamanlar Adana’da isimli dizi 20’li yaşlarda üç delikanlının; Savaş (Savaş Satış), Cio (Cihangir Ceyhan) ve Özgür (Özgür Meriç)’ün, kadim dostları Cihat (Onur Akbay) ve Anafor (Burak Şahin)’la beraber kendilerini ortalarında buldukları düzen, zamanla onların değişmez kara bahtı oluyor.
Hürriyet Mahallesi’nde fuhuş, uyuşturucu satışı yapanlara karşı mücadele yine aynı mahallenin gençleri tarafından sonuna kadar veriliyor. Zaman kavramının kaybolduğu bu hikâyede mahallenin kendi kuralları vardır ve bu kurallar, cezaların yetersiz kaldığı her an devreye girmeye mecburdur.
Yönetmen koltuğunda Kadri Beran Taşkın’ın oturduğu dizinin diğer oyuncuları arasında Kenan Doğan Ciniviz, Burak Şafak, Nesih Turunç, Bertan Uçar gibi isimler vardır.
Dizi, YouTube’da yayınlanan ilk yerli dizi yapımı olarak kabul edilse de BluTV tarafından 2017’de satın alınmış ve YouTube üzerinden diziye olan erişim kaldırılmıştır.
Eşik: İlk Instagram dizisi yapımı
2018’de ilk kez Instagram platformu üzerinden yayın yapmaya başlayan Eşik isimli dizinin başrollerini Erkan Çelik ve Gizem Nur Doğa paylaşıyor. Dizi 59 saniyelik sürelerde toplam 10 bölümden oluşuyor.
Dizide orta yaşlarının başında olan Fikret, bir yıl önce eşini kaybetmesiyle birlikte ruhsal çöküntü içine girmiştir. Kendisini toplumdan tamamen soyutlayan Fikret şehir dışında bir evde yaşamaya başlar. Bu süreçte de ona eşlik eden tek kişi bahçıvanlığını yapan Kasım’dır. Fikret’in iki iddiası vardır; ilki eşinin ölümüne sebep olan üç kişiden ikisini kendisinin öldürdüğü; ikincisi de öldürdüğü iki insanın ruhlarının onu rahatsız ettiğidir. Özellikle geceleri duyduğu sesler ve gördüğü karartıların gittikçe yaklaştığını hisseder ve bunun kendisi için tehdit oluşturduğunu düşünür. Kendini korumak isteyen Fikret bunlarla mücadele etmeye başlayacaktır.
Gerilim ve korku türündeki 10 bölümlük dizinin senaryosunu Erdoğan Eyrik kaleme aldı. Yönetmenliğini ise Eyrik’in yanı sıra Seyithan Kartal üstlendi. Oyuncuları arasında Gökhan Kalafat, Serdar Sezgin Güvenç, Burak Gürses, Ercan Geçkin, Şule Yılmaz, Neslihan Yalçın, Eren Arifer, Erol Göç, Kenan Yalçın ve Gizem Erkoç var.
Ulan İstanbul: Televizyon yayıncılığından internet yayıncılığına geçen ilk dizi
Ulan İstanbul isimli dizi 2014’te Kanal D üzerinden yayın yapmaya başlamıştır. Yönetmenliğini Murat Onbul’un üstlendiği senaryosunu ise Uğraş Güneş’in yazdığı dizinin oyuncuları arasında Uğur Polat, Şebnem Bozoklu, Erkan Kolçak Köstendil, Kaan Yıldırım, Sevtap Özaltun, Caner Özyurtlu, Salih Bademci gibi isimler vardır.
Dizide bir dolandırıcılık çetesinin lideri olan Kandemir, yanında yetiştirdiği ekibiyle birlikte kendine özgü tarzı ve ilkeleri olan soygunlar yapmaktadır. “Adaletli çalmak” felsefesiyle hareket eden ekip ihtiyacı olmayandan, ihtiyaçları kadarını, ihtiyaçtan çalarlar. Ferdi, Karlos, Yaren ve Bahadır’dan oluşan bu ekibi birbirine bağlayan en temel şey ise dostluktur. Ancak Kandemir’in eski ve değerli dostu olan Ali Rıza Kaptan’ın kendisi yüzünden tuzağa düşürülüp cezaevine girdiğini öğrenmesi her şeyi değiştirecektir.
İlk bölümü 23 Haziran 2014’te ekrana gelen dizi 16 Şubat 2015 tarihinden itibaren yeni bölümlerini internet üzerinden devam etme kararı aldı. Ancak istenilen başarıyı yakalayamadığı için 5 bölüm aradan sonra final yaptı.
İlk televizyon yayını ve yabancı dizi yapımlarında ilkler
Televizyon 1923 yılında John Logie Baird tarafından icat edilmiş ve 1926 yılında yine Baird tarafından ilk televizyon görüntüsü yayınlanmıştır.
1929 yılına gelindiğinde ise Britanya Yayın Kuruluşu ya da BBC (British Broadcasting Corporation) ilk televizyon deneme yayınlarına başlamış ve 1936’da ise dünyanın ilk düzenli televizyon yayını başlatılmış oldu.
Ann and Harold: İlk televizyon dizisi yapımı
Senaryosu oyuncu Louis Goodrich tarafından kaleme alınan Ann and Harold, ilk İngiliz televizyon dizisi yapımıdır. İlk bölümü 12 Temmuz 1938’de BBC televizyonunda yayınlanan dizi toplamda 20 dakikalık sürelerde 5 bölüm sürmüştür.
William Hutchison ve Ann Todd’un başrolde olduğu dizi canlı olarak yayınlandığından herhangi bir görüntü ve fotoğraf kaydı mevcut değildir.
WhirlGirl: İlk internet dizisi yapımı
1997 yılının Mart ayında bir internet fuarında tanıtılan bilim kurgu animasyonu olan WhirlGirl, 1998 Temmuz’da Flash animasyonunu benimseyen ilk internet dizisi oldu. 1999’da ise resmen Showtime Networks‘ün sitesi olan sho.com‘da 70’in üzerinde bölümlerde ve 5 dakikalık süreyle yayın yaptı.
Rox: Televizyon yayıncılığından internet yayıncılığına geçen ilk dizi
Siyasi aktivizm açısından oldukça dikkat çeken Rox isimli dizi ilk olarak 1992’de televizyon üzerinden yayına başladı ve 1995’in Nisan ayında internet üzerinden yayınını devam ettirdi.
Evet, hem geçen haftaki yayınlanan yazı ile Türkiye’deki ve yabancı ülkelerdeki film başlığı altındaki yapımlara hem de bu yazı ile yine Türkiye’deki ve yabancı ülkelerdeki dizi başlığı altındaki yapımlara bir göz atmış olduk. Bilhassa araştırmalarımı yaparken çok keyif aldım, umarım sizler de okurken aynı duyguları paylaşırsınız. Haftaya da gerçek bir yaşam hikayesinden uyarlanan bir film sizlerle olacak. Sanatla kalmanız dileğiyle…
